Quy định cho phép các ngân hàng xác minh danh tính khách hàng trực tuyến (eKYC) mà không cần làm tại quầy giao dịch tại ngân hàng, nền tảng đầu tiên hỗ trợ các ngân hàng số neobank phát triển, vừa được Ngân hàng Nhà nước thông qua.
Ngày 6 tháng 12, một đại diện của Ngân hàng Nhà nước đã thông báo rằng Thông tư quy định về định danh trực tuyến khách hàng (eKYC) đã được ký và đang trong thời gian chuẩn bị công bố và thi hành.
Định danh khách hàng trực tuyến (eKYC) là nền tảng thông tin đầu tiên để các công ty thanh toán, ngân hàng kỹ thuật số phát triển. Do đó, đây được xem là hành lang pháp lý rõ ràng, quy định cụ thể. Một số ngân hàng có thể tiến hành thử nghiệm cho khách hàng dịch vụ “mở tài khoản cá nhân từ xa” thay vì phải đến phòng giao dịch như trước.
Tuy nhiên, hiện đây mới chỉ là thông báo. Chia sẻ tại Diễn đàn ngân hàng bán lẻ 2020 vừa qua, lãnh đạo nhiều ngân hàng thương mại cho biết đang chờ Quyết định thông tư chính thức quy định eKYC để có thể triển khai hàng loạt và đồng bộ, có kèm cơ sở pháp lý rõ ràng cho từng quy trình cụ thể của Ngân hàng Nhà nước.
Tháng 5 năm 2020 trước đó, Ngân hàng Nhà nước cũng thu thập ý kiến cho thông tư này. Dự thảo này quy định rằng cho phép các Ngân hàng thương mại được tự chủ trong quyết định gặp hay không gặp khách hàng trực tiếp khi đó là lần đầu kết nối. Trong trường hợp không trực tiếp gặp khách hàng phải đảm bảo có đầy đủ các biện pháp, công nghệ và hình thức chính xác nhất để nhận biết và xác minh khách hàng. Được cho là giải pháp tốt giúp khách hàng mở tài khoản từ xa, giống như một ngân hàng số mà không cần đến quầy giao dịch.
Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, chỉ trong 9 tháng đầu năm nay, giá trị và số lượng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng vượt bậc, tương ứng 30,4% và 75,2% so với cùng kỳ năm 2019. Đặc biệt nhất khi số giao dịch và giá trị giao dịch tăng trưởng chóng mặt đạt 125% và 130% thông qua kênh thanh toán điện thoại di động.
Nhằm mục đích thúc đẩy các giao dịch thanh toán kỹ thuật số phát triển mạnh trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước đang khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý rõ ràng. Tại hội thảo “Thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế số” vừa diễn ra vào ngày 04-12, Ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ thanh toán cho hay, cơ quan quản lý cũng đang có những nghiên cứu cuối cùng, xem xét để đưa ra quyết định “Có đưa ra Luật thanh toán hay không?”.
“Trên thế giới đã có 84 quốc gia đã áp dụng Luật Thanh toán vào nền kinh tế thương mại, gần Việt Nam cũng đang có Lào và Campuchia. Khi thị trường thanh toán ngày càng mở rộng, nhiều chủ đề, nền tảng mới xuất hiện (Fintech, Big Tech..) chứ không riêng gì các công ty tài chính và tín dụng. Thêm vào đó, hình thức thanh toán bằng QR Code hiện nay cũng đang mở rộng thị phần”.
Vụ trưởng Phạm Tiến Dũng chia sẻ thêm.
Chuyên gia kinh tế trưởng thuộc Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển (BIDV), Tiến sĩ Cấn Văn Lực khuyến nghị nên xây dựng sớm những quy định về chia sẻ thông tin, dữ liệu; cơ chế công nhận kết quả thẩm định, xác thực lẫn nhau giữa các tổ chức tín dụng, xây dựng cơ sở dữ liệu định danh cá nhân quốc gia. Việc nghiên cứu cấp phép ngân hàng số; nghiên cứu cách tiếp cận, quản lý tiền kỹ thuật số cũng là những điều cần lưu tâm… để giúp Nhà nước hoàn thành kế hoạch 70% dân số sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt.
Như với eKYC, một số Ngân hàng thương mại đưa ra ý kiến cần có thể chế, quy định của Ngân hàng Nhà nước trong việc chia sẻ, sử dụng dữ liệu hoặc có văn bản pháp lý công nhận kết quả xác thực lẫn nhau. Chẳng hạn, một khách hàng đến ngân hàng A để mở tài khoản và đã có xác thực qua eKYC, thì khi khách hàng này tới ngân hàng B sẽ không cần làm lại những bước xác minh danh tính nữa. Điều này cực kỳ tiết kiệm chi phí cho ngân hàng, thời gian cho khách hàng và tương lai có thể áp dụng cho một số ngành nghề khác.