Ant Financial nổi dậy: Fintech đã thay đổi thế giới như thế nào và đằng sau đó ẩn chứa mối nguy gì?

Sự phát triển của Ant đã gây ra nhiều phản ứng trái chiều, phe diều hâu trong Nhà Trắng bất an, các nhà đầu tư trên toàn thế giới bị hấp dẫn. Với quy mô được mở rộng, công ty này nổi bật giữa hàng vạn người khi có sự thay đổi lớn, hoạt động không chỉ ở Trung Quốc mà là toàn thế giới.

Vào khoảng năm 1300, thương gia đến từ Venice, ông Marco Polo đã giới thiệu cho Châu Âu một kỳ tích được người Trung Quốc sử dụng về tiền tệ. Ông đã viết rằng, vị vua đã "biến vỏ cây trở thành một thứ giống như giấy, để sử dụng làm đồng tiền luân chuyển khắp quốc gia."

Cuối cùng, phương Tây cũng sử dụng tiền giấy sau khi Trung Quốc phát minh ra khoảng 6 thế kỷ. Vài năm trở lại đây, Trung Quốc lại làm bùng lên một ý tưởng lớn, với bước đột phá làm thay đổi tiền tệ: tiền giấy biến mất hoàn toàn, được thay vào đó là những hình ảnh hiển thị trên màn hình điện thoại.

Sự trỗi dậy của đồng tiền ảo của Trung Quốc đang từng bước trở nên rõ rệt hơn trong vài tuần tới, sau thương vụ niêm yết đình đám của Ant Group, một công ty fintech lớn nhất có trụ sở tại Hồng Kông và Thượng Hải. Đây chính là thương vụ IPO lớn nhất từ trước tới nay nếu tính theo số tiền gọi vốn được, vượt lên trên unicorn Saudi Aramco năm 2019. Sau khi niêm yết thành công, Ant có thể sẽ có vốn hóa đứng ngang hàng với ngân hàng JPMorgan Chase, ngân hàng lớn nhất thế giới được thành lập từ những năm 1799.

Tìm hiểu thêm tại đây: Fintech là gì, công ty fintech có chức năng gì

Một mối lo mới lại xuất hiện với phe diều hâu trong Nhà Trắng khi Ant trỗi dậy, mở rộng hành lang ra toàn thế giới và thay đổi cách thức hoạt động phù hợp hơn với nhu cầu tất yếu trong tương lai.

Một CEO của JPMorgan, Jamie Dimon cùng một số chuyên gia trong lĩnh vực tài chính đã bị thu hút bởi Ant trong nhiều năm. Ứng dụng thanh toán Ant là một nhánh của Alibaba hiện đang có hơn 1 tỷ người dùng, chủ yếu tại Trung Quốc với khối lượng giao dịch khổng lồ có giá trị lên đến 16 nghìn tỷ USD vào năm ngoái, kết nối với 80 mạng lưới nhà bán hàng khác nhau.

Tuy nhiên, thanh toán chỉ là một dịch vụ nhỏ trong khối Ant khổng lồ, người dùng của Ant còn dễ dàng có thể vay tiền, lựa chọn đầu tư một hoặc nhiều sản phẩm trong tổng số hơn 6000 sản phẩm hay thậm chí là mua bảo hiểm sức khỏe cho bản thân. Để hình dung ra người khổng lồ Ant, bạn hãy tưởng tượng về các ngân hàng trên Phố Chính, các công ty môi giới khổng lồ ở Phố Wall, các nhà quản lý tài sản tại Boston và các công ty bảo hiểm ở Connecticut bị thu hẹp lại để phù hợp với một ứng dụng duy nhất của Thung lũng Silicon và được hầu hết người dân sử dụng. Trong khi đó, một công ty tài chính fintech với quy mô khổng lồ không kém cạnh cũng được chính doanh nghiệp Tencent vận hành.

Tuy nhiên, sự bùng nổ của hoạt động thanh toán điện tử và chi tiêu không dùng tiền mặt không chỉ diễn ra ở Trung Quốc. Vì ảnh hưởng của đại dịch, hoạt động này lại được thêm phần phát triển. Đi cùng với sự phát triển của thương mại điện tử trên toàn cầu, thanh toán kỹ thuật số, dịch vụ không dùng tiền mặt cũng được ưa chuộng hơn. Ví dụ về một mạng thanh toán của Mỹ, Venmo có giá trị tăng trưởng 52% so với năm ngoái và một ứng dụng fintech Mercado Pago của Mỹ Latinh cũng có mức tăng khủng 142%.

Thâm chí, tại các chợ nông sản tại Paris, những gánh hàng rong hay các công ty pizza ở Singapore cũng sử dụng công nghệ để nâng cấp hệ thống để khách hàng có thể sử dụng hình thức thanh toán ngay lập tức, không cần tiếp xúc, không tiền mặt tránh lạm phát. Theo đó, nhiều nhà đầu tư có thể cảm nhận được sự thay đổi về mặt kiến tạo, giống như sự thay đổi đã khiến ngành bán lẻ rung chuyển. Các ngân hàng thông thường hiện chỉ chiếm 72% vốn hóa trên thị trường chứng khoán của ngành ngân hàng và thanh toán trên toàn cầu, trong khi năm 2010 là 96%.

Nếu sự bùng nổ của lĩnh vực tài chính số xuất hiện khắp mọi nơi , thì các mô hình kinh doanh đằng sau đó lại không hề như vậy. Tại châu Mỹ Latinh, hãy chú ý đến ngân hàng số và thương mại điện tử được coi là "người đi tiên phong" như Nubank và MercadoLibre – sở hữu Mercado Pago. Tại Đông Nam Á, 2 ứng dụng gọi xe Grab và Gojek đang trở thành những "siêu ứng dụng" cùng với mảng tài chính cũng rất phát triển.

 

Ngoài ra, tại Thụy Điển, các công ty fintech hiện cung cấp phần lớn các khoản vay tiêu dùng. Ở Mỹ, các công ty thẻ tín dụng như Visa (công ty fintech có vốn hóa lớn nhất thế giới), những "gã khổng lồ" ngành tài chính kỹ thuật số như PayPal và các ngân hàng lớn đều hợp tác, cạnh tranh. Những công ty công nghệ như Apple và Alphabet cũng lấn sân sang lĩnh vực này, bị hấp dẫn bởi khoản lợi nhuận dồi dào của ngành tài chính toàn cầu trị giá 1,5 nghìn tỷ USD.

Hiện tại, các fintech mang lại lợi ích lớn về sự tiện lợi, thông minh. Nếu các ngân hàng niêm yết trên thế giới cắt giảm 1/3 chi phí, mỗi người trên toàn cầu sẽ tiết kiệm được 80 USD/năm. Chi phí trên các khoản thanh toán của Ant là rất thấp và cũng chỉ mất vài phút để tạo ra 1 khoản vay. Giờ đây, đã không còn những ngày khách hàng bị "bòn rút" bởi những quầy đổi tiền ở sân bay. Những công ty như TransferWise và Airwallex cung cấp dịch vụ đổi tiền nhanh và với chi phí thấp hơn.

Đọc thêm về TransferWise: https://finfan.vn/news/fintech-startup-transferwise-sprang-from-the-investment-feature-launch-771

Ngoài ra, số hóa cũng hứa hẹn giúp hoạt động tài chính mở rộng quy mô. Việc tiếp cận khách hàng sẽ trở nên dễ dàng hơn và dữ liệu sẽ giúp các khoản vay được đảm bảo chính xác hơn. Các công ty như Square và Stripe giúp kết nối các doanh nghiệp nhỏ với nền kinh tế kỹ thuật số. Tại Ấn Độ và châu Phi, tài chính kỹ thuật số có thể giúp người dùng tránh được những vụ lừa đảo khi đi vay và những ngân hàng có hiệu suất hoạt động kém. Bằng cách tạo ra đồng tiền số riêng, các chính phủ có thể tránh sử dụng hệ thống ngân hàng và thuế thông thường, nhận tiền gửi và thanh toán cho người dân chỉ bằng 1 nút bấm.

Tuy nhiên, "cuộc chinh phục" lĩnh vực công nghệ tài chính fintech cũng đem lại những rủi ro và thách thức. Đầu tiên, nó có thể gây mất ổn định trong hệ thống tài chính. Các công ty fintech tập trung vào những mảng có lợi nhuận cao nhất trong ngành như cho vay, còn mảng ít lợi nhuận hơn, vốn trả chậm và có nhiều rủi ro thường do các nhà cho vay truyền thống đảm nhiệm. Toàn bộ 98% các khoản vay phát hành qua Ant tại Trung Quốc cuối cùng vẫn nằm  Ant cuối cùng dự kiến sẽ thu được 1/10 hoặc cao hơn so với lợi nhuận của hệ thống ngân hàng Trung Quốc.

Trong khi đó, những nhà đầu tư cho vay tại các quốc gia phát triển đang gặp khó khăn khi phải chịu mức lãi suất thấp mà chi phí tuân thủ lại rất cao. Nếu họ mất ổn định, rắc rối có thể xảy ra bởi các ngân hàng vẫn thực hiện chức năng kinh tế quan trọng, bao gồm giữ tiền gửi của người dân và chuyển các khoản nợ ngắn hạn thành khoản vay dài hạn cho người khác.

Mối nguy hiểm lớn thứ 2 đó là các công ty fintech ‘nền tảng’ và Nhà nước có thể có thêm các quyền lực từ các cá nhân. Khi càng nhiều người sử dụng nền tảng này thì nó càng trở nên có giá trị, hữu ích và thu hút những người xung quanh sử dụng theo. Đây được gọi là hiệu ứng mạng - network effect và nó là điều không thể thiếu với một công ty, dịch vụ fintech. Do đó, fintech trở thành một lĩnh vực có xu hướng độc quyền. Và nếu fintech cung cấp càng nhiều các dữ liệu mật cho chính phủ, thì khả năng cao người dùng sẽ bị kìm kẹp, giám sát, thao túng và dễ dẫn đến nhiều cuộc tấn công mạng nổ ra.